“Kakmadame!” dacht ik, toen ik de druppels van de vorige toiletbezoekster op de rand van de pot zag liggen. Ik kon haar vluchtig taxeren tijdens de schichtige “zij eruit / ik erin – wissel” : Een dame van het opgedirkte soort, dure jas, lange valse wimpers en dito nagels, sjieke handtas… gek eigenlijk, hoe snel we al die dingen opmerken. Mijn inwendige mopperkont ging stevig tekeer, terwijl ik met wat papier de urine residu’s van mijn voorgangster verwijderde : “Amai, “dame”??? Zo’n show, maar echte klasse ? Pfff, een toilet zó vies achter laten…”

Ik pleegde mijn plasje alsnog met de gekende opluchting, die stijgt naarmate de blaasinhoud daalt. Ik was het incident eigenlijk al vergeten, toen ik bij het doorspoelen merkte dat het systeem nogal onstuimig afgesteld was, waardoor spetters water over de bril heen gecatapulteerd werden. Een fractie van een seconde stond mijn wereld stil. Had ik dit nu echt gedaan? Iemand veroordeeld, ten onrechte, op grond van oppervlakkige indrukken en uiterlijkheden, zonder de ware toedracht te kennen? Misschien had ik van een ongelooflijk lieve oma een degoutant vieze trut gemaakt, die alleen in mijn hoofd bestond!

Dit WC- tafereel speelde zich jaren geleden af en was voor mij een AHA-erlebnis. Hoe snel vellen wij een oordeel, denkend dat we alwetend zijn en het bij het rechte eind hebben? Dit vluchtige incident was natuurlijk behoorlijk onschuldig, er hingen geen levens van af. Maar wat als we op basis van dit soort ongefundeerde percepties over belangrijker zaken gaan oordelen? Wat als er echt levens van af gingen? Liefdes? Vriendschappen? 

Kleine test : Hoe vaak heb jij al het verhaal van een vriend(in) geloofd, zónder enige bewijsvoering gezien te hebben?  Hoe zeker weet jij dat je de “waarheid” kent? En op basis waarvan? Kun je onbevooroordeeld naar iemand luisteren? Trek je conclusies op basis van feiten en objectief bewijsbare gegevens? Of doe je het met losse interpretaties – erger nog – borduur je verder op de percepties van iemand anders zonder die te checken? Vraag je wel eens verduidelijking aan iemand om te begrijpen waar of waarom het fout liep? 

Onze hersenen zijn er perfect voor geëquipeerd om snel te oordelen, en maar goed ook. We moeten ons namelijk op tijd uit de voeten kunnen maken bij gevaar. En toch is het een falend mechanisme als we er niet in slagen om de inwendige jury uitstel van executie te vragen, zeker bij sociale en niet levensbedreigende kwesties. Ik ben er stellig van overtuigd dat heel veel conflicten en zelfs oorlogen hierin hun basis vinden!

De woorden van Ghandi indachtig , “be the change you want to see in the world” ben ik hier snel na mijn WC avontuur mee aan de slag gegaan. Sindsdien beraadslaagt mijn innerlijke jury uitvoerig en zolang er geen bewijzen zijn of ik heb niet met de betrokken partijen gepraat en overleg gepleegd , is er geen vonnis. Wat mij niet aangaat, daar blijf ik van af. Het ergste ultieme besluit is , in mijn geval, simpelweg “dit past niet bij mij” eerder dan “deze persoon is fout”. Mijn winst? Meer innerlijke rust en dus lagere stress levels, meer helderheid, minder interne en externe conflicten, en hopelijk vooral een positieve bijdrage aan het grotere geheel.

Op  Één loopt dezer dagen ” De Twaalf” , over het fenomeen van oordelen in een echte assisenjury. Omdat dit thema mij zo interesseert, en ik TV – en acteerwerk van eigen bodem graag volg, deed ik een marathon zitting. Ook hier onbreekt elke zweem van “objectieve en onomstotelijke bewijzen”. Voor een bende willekeur als zo’n assisenjury wil je als beklaagde niet komen te staan, geloof me vrij ! De plot is heel verrassend en confronterend, en bewijst bovendien mijn punt. 

Het beeld dat deze reeks schetst, is – vrees ik – accurater dan we durven te geloven. We worden meegenomen in de privésfeer van elk jurylid, en zien ook meteen voor welke kleuring die eigen leefwereld zorgt. Het is duidelijk : We hebben nog een flinke weg te gaan. Want niet alleen wij zelf maar ook rechters, jury’s , advocaten en – ongelooflijk maar waar – zélfs therapeuten zijn niet opgeleid om feiten en percepties uit elkaar te houden, wat leidt tot uiterst pijnlijke situaties.  

Die verandering, hoe beginnen we daaraan? Dit is alvast mijn klein steentje bijdrage. Ik hoop met mijn WC-verhaal een bacterie te lanceren die zich snel verspreidt. Hopelijk is het een beeld dat bij blijft en dat illustreert dat “snel stempels drukken” nergens toe dient. Misschien moeten we er gewoon ook es wat meer humor overheen kieperen, er wat minder ernstig over doen… ons ontdoen van de idee dat de wereld op ons verdict zit te wachten… misschien komen we dan in een vrolijkere samenleving terecht… één waar alleen plaats is voor liefdevolle beschouwingen en rechtvaardige rechters…

Geen categorie